Mascletà in Valencia: wat is het?

mascleta-valencia-fallas-vuurwerk

Mascletà. Dat woord zul je nogal eens zien en horen in Valencia, met name rondom het beroemde feest Las Fallas, maar ook tijdens andere feestdagen. Bij een mascletà heeft vooral het oor het zwaar te verduren: het is namelijk een oorverdovende knalvuurwerkshow!

Mascletà in Valencia

Voor en tijdens de feestdagen van Las Fallas stroomt het stadshuisplein Plaza del Ayuntamiento dagelijks helemaal vol totdat om klokslag 14:00 uur het geknal begint. Vanaf 12:00 uur bezetten de eerste Valencianen al het plein.

Daarna stromen de meeste kantoren langzaamaan leeg en zorgt iedere Valenciaan ervoor dat hij of zij de mascletà meevoelt. En dat meevoelen is voor een enkele Valenciaan zelfs een emotionele gebeurtenis.

mascleta-valencia-vuurwerk

Geschiedenis

De geschiedenis van de mascletà zoals we die tegenwoordig kennen, gaat terug tot de jaren 40 uit de 20e eeuw. Maar de keiharde knallers die aan een touw hangen en dit geluid veroorzaken in de stad, dat bestond al in de 17e eeuw.

Dat was de eeuw waarin het buskruit naar Valencia kwam en men het plezier van het knallen ontdekte. De mascletà van nu in Valencia is een knalspektakel op één plek waar iedereen omheen staat.

Maar dit ging heel lang op een andere manier. Toen heette het in het Valenciaans Trams de Tro (nu ook wel bekend als Traca Correguda) en was er een heel lang touw door vele straten gebonden en aan dit touw hingen de knallers.

Het touw werd dan aan het begin aangestoken (bij de ingang van de kerk) en zo knalde alles af door de straten heen. Daarbij was het de bedoeling dat alle dorpsbewoners met het geknal meerenden!

Dit gebeurt overigens in enkele dorpjes in de Comunidad Valenciana nog steeds, zoals in Vilafames.

Een indruk van een Trams de Tro, oftewel een Traca Correguda, eerder in Valencia:

Pyrotechnisch spektakel

Tegenwoordig is de mascletà met name een pyrotechnisch spektakel. Van oudsher is het de bedoeling dat het een soort muzikaal stuk is. Je zou er een bepaald ritme in moeten kunnen horen.

De meeste pyrotechnici houden zich hier aan, al wordt er tegenwoordig ook vooral veel aandacht besteed aan hoe het pyrotechnisch spektakel eruitziet en knalt. Elke dag is er een andere pyrotechnicus die zijn of haar eigen mascletà afsteekt op Plaza del Ayuntamiento.

Het is dus een hele eer als je wordt uitgekozen om een mascletà te laten horen en iedere pyrotechnicus probeert er ook een persoonlijk tintje aan te geven.

mascleta-valencia-vuurwerk




Rituelen

Een mascletà is niet zomaar vuurwerkgeknal. Er gaat een heus ritueel vooraf aan de eerste ontploffing. Allereerst wordt er tien minuten voor aanvang alvast een herinneringsschot de lucht in geknald, zodat iedereen weet dat het nog tien minuten duurt tot aan de mascletà. En meestal is er vijf minuten voor tijd nog een extra schot.

Dan begint vlak voor aanvang een ritueel met de pyrotechnicus, die het vuurwerk zal afsteken, en de Fallera Mayor. Zoals ieder jaar tijdens Las Fallas worden er een Fallera Mayor en een Fallera Mayor Infantil gekozen.

Hier gaat een zeer lange selectieprocedure aan vooraf. Dit zijn uiteindelijk een vrouw en een jong meisje die bij alle belangrijke evenementen tijdens en rondom Las Fallas aanwezig zijn. Zij zijn eigenlijk de ‘uithangborden’ van het feest.

In het Museo Fallero hangen allerlei portretschilderijen van voormalige Falleras. Klik op de foto voor meer informatie over dit speciale Fallas-museum.

Bezienswaardigheden-Museo-Fallero-Valencia

De mascletà van tegenwoordig

Fallera Mayor

Van deze Fallera Mayor moet de pyrotechnicus van die dag officieel toestemming krijgen om het vuurwerk af te steken. Dat gaat met de volgende zin: “Senyor pirotècnic, pot començar la mascletà”. Oftewel, “meneer de pyrotechnicus, u mag beginnen met de mascletà”.

Als je het spektakel meemaakt in Valencia, probeer dan eens op te letten of je die vraagzin inderdaad vlak voor het begin kunt horen. De authentieke mascletà, zoals hierboven geschreven met een touw door de straten, begon net iets anders.

Dan vroeg de pyrotechnicus, toen nog Mestre de Trava geheten, aan de oudste van de aanwezigen in het Valenciaans: “Pug?” (Mag ik?) met daarop het antwoord “Pots!” (Je kunt!).

Mascletà

Een mascletà begint voor en tijdens Las Fallas stipt 14:00 uur met eerst enkele rustige knallen en wordt langzaamaan steeds sneller en harder opgebouwd. Soms ook met kleur erbij.

De regel is dat er in principe niet meer dan 120 kilo aan knallers in een mascletà mag zitten. Uitzonderingen daar gelaten. De mascletà gaat alsmaar harder en harder en hoe dichterbij je staat, hoe meer je het door je hele lichaam voelt gaan.

Na ongeveer zeven a tien minuten eindigt het met een terremoto en dat betekent in het Spaans aardbeving. Dit is de finale waarbij het ongekend hard knalt en zodra het stopt, volgt er een uitbundig applaus van de menigte.

Let op: een veel gehoorde tip is om niet je oren te bedekken als je het te hard vindt gaan, maar om juist je mond een klein beetje open te houden.

Maak het mee!

Denk je na het lezen van dit artikel: dit wil ik meemaken! Dat kan! Vier in Valencia het grootste feest Las Fallas mee. Dit is ieder jaar van 15 tot en met 19 maart, maar de mascletà is altijd al vanaf 1 maart dagelijks te horen om 14:00 uur ‘s middags.

Op enkele andere feestdagen wordt het ook georganiseerd. 

san-vicente-ferrer-valencia-feestdagen

Meer info

Voor meer beelden en foto’s van de geschiedenis van dit vuurwerkfestijn, kijk dan op de website van Valencia Bonita (in het Spaans).

Vlog

In een oude vlog hebben wij tweemaal een mascletà gefilmd. Zie hieronder!




Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *